Uzależnienie od hazardu
Hazard - uzależnienie od hazardu
„Balans” Pracownia Diagnozy, Terapii i Psychoedukacji
Autor: dr Marcin Furman psychoterapeuta, diagnoza i leczenie uzależnień i współuzależnienia, psychoterapia indywidualna i grupowa
Często różnego rodzaju gry hazardowe, w których można wygrać lub przegrać pieniądze bywają traktowane jako beztroskie zajęcia, którymi nie warto się niepkoić. Szeroko rozumiane pojęcie hazardu dotyczy gier karcianych takich jak poker, losowych takich jak ruletka czy lotto,a także gier na automatach wypłacających i pobierających pieniądze. Problem rozpoczyna się w momencie, kiedy uzależnimy się od tego rodzaju beztroskiej rozrywki. W psychopatologii hazard patologiczny uznaje się za rodzaj zaburzenia nawyków i popędów.
Warto podkreślić, że uzależnienie od hazardu zaczyna się zazwyczaj od jednej próby. Pierwszy wysłany sms, pierwszy telefon, pierwsza gra. Potem drugi raz, dalej niewinny. Niepostrzeżenie pojedyncze próby przeradzają się w niepohamowany ciąg. Zaczynający grać nałogowo hazardzista cały czas myśli, że jest w stanie nad swoim uzależnieniem zapanować, że może przestać grać.
Mechanizmy rządzące hazardem do złudzenia przypominają mechanizmy uzależnienia od alkoholu.
Jakie są przyczyny uzależnienia od gier?
Hazard często rodzi się z praktycznej potrzeby. Z chęci poprawienia własnej sytuacji materialnej. Niektórzy decydują się na grę z powodu potrzeby podwyższenia poziomu adrenaliny. U nich tzw. „żyłka hazardzisty” jest szczególnie silna. W przypadku hazardu bardzo ważne są pojawiające się silne emocje. Wygrywający doświadcza emocji intensywnej radości, przegrywający-silnej złości. Obydwie te emocje warunkują potrzebę gry.
Jedno zwycięstwo może utwierdzić w wartości płynącej z grania, daje nadzieję na możliwość wygranej. W miarę trwania tego nałogu znacznie częściej mamy do czynienia z przegraną.
Hazardziści przegrywają wszystkie oszczędności. Znacząco wpływa to na ich życie codzienne i relacje. Hazard, podobnie jak alkoholizm, jest chorobą, która dosięga całą rodzinę. Niszczy ona osobę uzależnioną i jej najbliższych.
Najczęściej bliskie osoby jako pierwsze zauważają, że grający ma problem z hazardem, że jego potrzeba grania stała się chorobliwa. Sam hazardzista w ogóle nie widzi problemu. Bardzo trudno jest zmotywować go do diagnostyki w kierunku uzależnienia i do terapii.
Do rozpoznania patologicznego hazardu konieczne jest wystąpienie poniższych symptomów:
- dwa lub więcej epizodów grania w ciągu ostatniego roku,
- hazard nie przynosi zysku, ale jest kontynuowany, pomimo dyskomfortu,
- intensywne pragnienie gry – niezdolność jego kontrolowania,
- pochłonięcie wyobrażeniami i myśleniem dotyczącymi gry oraz towarzyszących jej okoliczności.
Leczenie uzależnień od hazardu jest podobne do leczenia innych uzależnień. Hazardzista musi zrozumieć, że jest chory. Przy tym każda, nawet najmniejsza wygrana, motywuje go szkodliwie do dalszej gry. Z kolei przegrana osłabia poczucie własnej wartości i powoduje, że osoba chora traci nad sobą kontrolę. Hazardzista odczuwa potrzebę odegrania się i wyrównania strat.
Zwróćmy uwagę, że osoby uzależnione podczas grania realizują swoją potrzebę rozładowania napięcia, niezależnie od tego czy wygrywają czy przegrywają. Dodatkowo przegrana staje się pretekstem do dalszej gry. Trzeba zatem powiedzieć, że uzależnienie od hazardu to uzależnienie od napięcia. Nie ważne, czy przegrywamy, czy wygrywamy, liczy się samo napięcie.
Patologiczny hazard podobnie jak inne uzależnienia prowadzi do poważnych konsekwencji. Do rozpadu więzi rodzinnych, kłopotów finansowych. Hazardzista zaciąga długi, by się odegrać lub wygrać jeszcze więcej. W związku z konsekwencjami, może podejmować próby samobójcze.
Leczenie, które pomaga i zwalcza uzależnienie od hazardu, może rozpocząć się tylko wtedy, gdy hazardzista zaakceptuje swoją chorobę. Tylko wtedy można wyrwać taką osobę ze świata jej ułudy, w którym granie zajmuje naczelne miejsce, bo daje fikcyjne i nierealne poczucie możliwości poprawy losu na lepszy.
Z tego powodu bardzo ważne jest podjęcie psychoterapii. W procesie leczenia ważna jest zamiana mechanizmu iluzji i zaprzeczenia na zdrowsze sposoby radzenia sobie z rzeczywistością. Przerwanie oddziaływania tego mechanizmu pozwala zobaczyć trzeźwo skutki nałogowego grania, ocenić aktualną sytuację życiową , zaplanować i podjąć działanie w celu jej zmiany. Wprowadzanie zdrowych psychologicznie sposobów radzenia sobie z napięciem i trening pracy z własnymi emocjami w celu lepszej ich świadomej regulacji pomaga poradzić sobie z szkodliwym nawykiem grania. Bardzo potrzebna jest psychoedukacja, która pomaga zrozumieć psychologiczne powody hazardu, jego funkcje psychologiczne. Pozwala odpowiedzieć sobie na pytanie „Po co gram?”
Nałogowe granie pomaga nie czuć emocji z jakimi chory sobie nie radzi. Kiedy świadomie zrezygnuje z odcięcia emocjonalnego poprzez hazard, powinien na nowo trenować radzenie sobie z emocjami, przede wszystkim ich akceptację i odwagę ich przeżywania. To pomoże mu nie wracać do szkodliwego niszczącego zachowania jakim jest gra hazardowa.
